Bir ülkenin en vazgeçilmez kurumlarından birisi elbet ki istihbarat teşkilatıdır. Ulusal İstihbarat Teşkilatı (MİT) Başkanı olan Hakan Fidan, yeni kabinede Dışişleri Bakanlığı görevine getirildi.
Hakan Fidan’dan boşalan koltuğa ise İbrahim kalın oturdu. İbrahim Kalın’ın, istihbarat teşkilatında bilgili olduğu ve kendisine brifing verildiği biliniyor. Yani İbrahim Kalın, istihbarat konusuna yabancı bir isim değil.
Öte yandan bu misyon dağılımında dikkat çeken bir “yakınlaşma” kelam konusu. Zati yakın olan Dışişleri Bakanlığı ile Milli İstihbarat Teşkilatı, bu yeni görevlendirmelerle daha da yakınlaştı.
Sabah müellifi Ferhat Ünlü, bugünkü yazısında hem bu yakınlaşmaya değindi hem de “Kültür İstihbaratı” kavramını ele aldı ve “Kültür İstihbaratı”nın değer kazanacağını vurguladı.
Kültür İstihbaratı, şimdi tam manasıyla bilinmese de yakın vakitte kıymet kazanacak ve yükseliş kazanacak bir kavram. Kültür İstihbaratı,devlet gücüyle de kurulabilir lakin, kalıcı olması için kültürün hem ülkenin kendi öz bedelleriyle barışık, hem de yenilikçi olması lazım
Ferhat Ünlü’nün yazısının ilgili kısmının tamamı şöyle:
İSTİHBARAT VE DIŞİŞLERİ ARTIK DAHA YAKIN
“MİT’te 13 yıllık Hakan Fidan devrinde küreselciler-ulus devlet rekabeti konusunda çok çalışma yapıldı. Detaylarına vakıf değilim lakin arşivlerde bu mevzuda yapılmış çalışmaların olduğunu biliyorum.
Ayrıca Hakan Fidan’ın Dışişleri Bakanlığı’na, İbrahim Kalın’ın da Ulusal İstihbarat Teşkilatı Başkanlığı’na atanmasından sonra Türk istihbarat ve diplomasi sistemlerinin daha da bütünleşeceğini görmek güç değil.
Bu ortada MİT’ten iki isim, ‘istihbarat filozofu’ olarak nitelendirdiğim Kozmik Problem’in müellifi Gürsel Dönmez ile MİT’te Kontr-Espiyonaj Başkanlığı üzere değerli bir vazifesi ifa etmiş Nuh Yılmaz Dışişleri Bakanlığı’na başdanışman olarak atandı.
Bu bağlamda Dışişleri Bakanlığı ile Milli İstihbarat Teşkilatı’nın daha yakın çalışacağı görülüyor. Bugüne kadar yakın çalışmadı demiyorum lakin bundan sonra daha yakın çalışacak. Aslında diplomasi ve istihbarat Rönesans’tan beri iç içedir. O yüzden bu, tarihî açıdan olağan bir şey.
Bu ortada yeri gelmişken… MİT’te İbrahim Kalın periyodunun de uzun bir periyot olarak planladığını haber verelim. Kalın, teşkilata evvelce de vakıf biri, atanma öncesinde de kendisine daima brifing verildi. 13 yıllık Hakan Fidan devrinden sonra, en az 5 yıllık bir İbrahim Kalın devri öngörülüyor. Bu mühlet, sonraki seçimlerin sonuçlarına nazaran uzayabilecek.
KÜLTÜR İSTİHBARATI DEĞER KAZANACAK
Bir müddettir önerdiğim bir kavramı, ‘kültürel istihbarat’ ya da ‘kültür istihbaratı’ kavramını yeni devirde daha çok konuşacağımızı düşünüyorum. Bu bağlamda şu meşhur ‘kültürel iktidar’ problemi de ehemmiyet kazanıyor.
Açıkçası kültürel iktidar kavramı, istihbarat ile iktidar kavramlarının münasebeti çözülmeden gündeme getiriliyor. Kültürel iktidar, devlet gücüyle de kurulabilir elbette. Ancak kalıcı olması için; kültürün hem ülkenin kendi öz kıymetleriyle barışık, hem de yenilikçi olması lazım. Sovyetler de bir kültürel iktidar kurdular vaktiyle, kalıcı olmadı, çünkü sosyolojiye tersti.
MİT Başkanı İbrahim Kalın, entelektüel kimliğiyle temayüz etmiş biri. Bu tarafıyla bilhassa ulus devletler-küreselciler rekabetinde giderek daha çok değer kazanacak olan kültür istihbaratına kıymet verecek isimlerin başında geliyor. Bu işin erbabı Anglosaksonlar ve yeni MİT Başkanı da Anglosakson kültürünü güzel bilen biri olarak rakiplerini yeterli tanıyan bir isim.
Bu yazının girizgâhına husus olan Western tipi, bir Anglosakson eseridir. Fakat en düzgün örneklerini İtalyanlar vermişlerdi. Yazıya İyi, Makûs, Çirkin ile başlama sebeplerimden biri bu. Sinema, İtalya/İspanya ortak üretimidir. Fakat İspanya’nın üretimci göründüğüne bakmayın, diktatör Francisco Franco’dan Kuzey-Güney Savaşı sahneleri için yardım alınmıştır, hepsi o kadar. Yapıtı asıl kotaran, direktör Sergio Lione’den başlayarak İtalyanlardır.
Dünya edebiyat ve sinema tarihinde yaşanan onca evrimden sonra Türkler olarak Western çekecek halimiz yok elbette. Fakat ülke olarak daha tesirli bir kültür ihracatçısı haline gelebiliriz, gelmeliyiz de. Çünkü kültür, sırf ulus devletlerin birbirleriyle rekabeti yahut ilgisi açısından değil, ulus devletlerin küreselcilerle rekabeti açısından da en kıymetli parametre. O denli olmaya da devam edecek.”